عدم تغییر نرخ بهره پایه، توسط بانک مرکزی اروپا

 

منبع: روزنامه آلمانی زود دویچه چایتونگ Süddeutsche Zeitung
ترجمه و توضیحات: اکبر تک دهقان
19 شهریور1391- 9 سپتامبر2012

 

عدم امکان کاهش بیشتر نرخ بهره پایه: بانک مرکزی اروپا امروز[ پنجشنبه 6 سپتامبر]، نرخ بهره پایه را در کمترین  سطح تاریخ این بانک، یعنی 0،7%، بدون تغییر باقی گذاشت. بسیار مهمتر از این اما، اطلاع ماریو دراگی Mario Draghi رئیس این بانک، مبنی بر برنامه خرید اوراق قرضه های دولتی کشورهای بحران زده اروپا است.

---------

 

بحران بدهیهای اروپا، محیط پیرامون خود را در بر گرفته، با این وجود اما، در بورسهای جهان اثری از آن مشاهده نمیشود. واسطه گران بورسهای اروپا مطمئن هستند، که بانکهای مرکزی، برای بهبود اوضاع تلاش خواهند کرد- از این طریق که، وسیعاً دست به خرید اوراق قرضه های دولتی خواهند زد. در مرکز توجه واسطه گران بورسها بویژه، بانک مرکزی اروپا قرار دارد. این بانک در روز پنجشنبه، جزئیات بیشتری در این رابطه، که چگونه بحران بدهیها را در اروپا مهار خواهد کرد، منتشر ساخت.

 

به این وسیله، سیاست کلاسیک[ تعیین] نرخ بهره، کنار گذارده میشود*1. این سیاست در بحران کنونی، مداوماً نقش کمتری بازی میکند. اغلب ناظران با این مسئله حساب کرده بودند، که بانک مرکزی اروپا، نرخ بهره پایه را، نرخی که بانکها بر اساس آن از بانک مرکزی وام میگیرند، در سطح بسیار پایین کنونی 0،75% درصد، باقی خواهد گذاشت. درست همین اتفاق هم افتاد.

 

رئیس بانک مرکزی اروپا، ماریو دراگی  Mario Draghi، دلایل اتخاذ تصمیم کنونی پیرامون نرخ بهره پایه را، بعد از ظهر پنجشنبه 6 ژوئن، توضیح داد. در این اظهارات او اعلام کرد که بانک مرکزی اروپا، تصمیم به خرید بدون محدودیت اوراق قرضه های دولتی کشورهای بحران زده حوزه یورو، گرفته است.

 

به اعلام ماریو دراگی، بانک مرکزی اروپا تصمیم دارد، برای دست یابی به دو هدف زیر، اوراق قرضه های دولتی کشورهای بحران زده اروپا را بعهده بگیرد:

 

1- این بانک امیدوار است، که با توسل به این اقدام، نرخ بهره بانکی در کشورهای بحران زده اروپا تنزل می یابد، و این کشورها قادر میشوند، در بازار مالی، سهل تر به پول مورد نیاز دست پیدا کنند.

 

2- بجز مورد بالا، باید طی دخالت بانک مرکزی در این موضوع، اعتماد بازارهای مالی به ارز مشترک یورو، افزایش یابد.

 

در آلمان با این وجود اما، این گام، بسیار مسئله ساز است. رئیس بانک مرکزی این کشور، "ینز واید من   Jens Weidmann"، تاکنون چندین بار بطور علنی علیه این اقدام صحبت کرده، در نشست شورای بانک مرکزی اروپا هم، دست به اعتراض زده است. او اما با موضع کنونی خود در این شورا، در اقلیت قرار دارد. اینکه جریان رأی گیری اخیر در شورای بانک مرکزی اروپا در روز پنجشنبه، چگونه پیش رفته است، از سوی ماریو دراگی Mario Draghi توضیح داده نشد. او اما اعلام کرد، این تصمیم نه به اتفاق آراء، اما با کسب اکثریت قوی اتخاذ گردید. احتمالا رئیس بانک مرکزی آلمان، تنها فرد عضو شورا بوده است، که با برنامه خرید اوراق قرضه های دولتی [کشورهای بحران زده حوزه یورو]، مخالفت ورزیده است.*2

 

آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، پیرامون برنامه های بانک مرکزی اروپا، ابراز نظر نکرد. مرکل که روز پنجشنبه در حال بازدید از اسپانیا بود، در حاشیه سفر خود و در کنار نخست وزیر اسپانیا، "ماریانو راجوی  Mariano Rajoy، اعلام کرد: "بانک مرکزی اروپا در چهارچوب وظایف خود، مستقلاً عمل میکند". او در عین حال تأکید کرد: تلاشهای بانک مرکزی اروپا اما نمیتواند[بعنوان کمک به حل بحران]، جای اصلاحات اقتصادی کشورهای بحران زده اروپا را پر کند.

 

بانک مرکزی اروپا [قبل از نشست اخیر شورای آن]، در اطلاعیه ای بطور ناروشن، به چگونگی تصمیمات رئیس این بانک، اشاره کرده بود. ماریو دراگی، پیش از این در روز دوشنبه 3 سپتامبر، طی سخنانی در پارلمان اروپا به این موضوع پرداخته بود، که این بانک در ابتداء، دخالت خود را، به خرید اوراق قرضه های دولتی با سر رسید 3 ساله، محدود خواهد ساخت. او این موضوع را که این بانک، اوراق قرضه های دولتی، با سر رسید بازپرداخت 10 ساله را هم خواهد خرید، رد کرد.

 

علاوه بر این [از آنچه که در تصمیم اخیر بانک مرکزی اروپا روشن شد]، این بانک آماده است، در آتیه حتی، خسارات ناشی از[ کاهش ارزش] اوراق قرضه هایی را که در دست دارد، به گردن بگیرد. این خبر از سوی خبرگزاری رویتر، بنقل از دو مقام عالیرتبه بانک مرکزی اروپا، گزارش شده است. بانک مرکزی اروپا، تاکنون هر گونه بخشش بدهیهای کشورهای بدهکار را صریحاً رد کرده، حتی از شرکت در اقدام به "تأمین مجدد منابع" در بهار سال جاری، بمنظور [تسهیل] بازپرداخت بدهیهای دولت یونان به طلبکاران، پرهیز کرد.*3 بانک مرکزی اروپا، همواره اعطای وامهای خود را با شرط داشتن حق ویژه ای برای این بانک همراه میسازد، که دولت بدهکار باید قبل از همه، بدهی این بانک و نه طلبکاران دیگر را، بازپس بدهد. هم اکنون با وضعیت پیش آمده، بانک مرکزی اروپا، میتواند از استقاده از این حق ویژه خود صرفنظر کند. اینکه آیا از این طریق، همچنین بخشاً بخشش بدهیها، ممکن است خسارتی هم متوجه بانک مرکزی اروپا گردد، بسته به آن است که این بانک تحت چه قیمتی، اوراق قرضه های کشورهای بدهکار را خواهد خرید. اما این نیز ممکن است، که تنها سود احتمالی ناشی از خرید این اوراق را [در صورت بهبود وضعیت اقتصادی این کشورها در آینده]، از دست بدهد.

 

بانک مرکزی اروپا و تصمیم گیری "از مورد به مورد"

 

برای بانک مرکزی اروپا تاکنون، خرید اوراق قرضه های دولتی، یک معامله سودمند بوده است. این بانک هم اینک، اوراق قرضه هایی از کشورهای یونان، اسپانیا، پرتقال، ایرلند و ایتالیا را، به ارزشی بیش از 200 میلیارد دلار، در دفاتر بیلان خود در اختیار دارد. ماریو دراگی پیشاپیش و 4 هفته قبل، به این اشاره کرده بود، که دخالت بانک مرکزی اروپا، اینبار بدون محدودیت خواهد بود. در همان حال، شورای بانک مرکزی اروپا، میخواهد، میدان مانوری را برای خود حفظ کند، که آن را قادر سازد،" بطور موردی" عمل کند.*4

 

از این گذشته، برخی ناظران مالی، از ماریو دراگی انتظار دارند، که بانک مرکزی اروپا، سقف حداکثری برای نرخ بهره بانکی تعیین کند، که یک کشور، مجاز به پرداخت آن در بازارهای مالی باشد. اگر بازار مالی، کشورهای وام گیر را وادار سازد، که عاید ای [نرخ بهره ای] بیش از سقف تعیین شده پرداخت کنند، در اینصورت بانک مرکزی اروپا [میتواند] دست به دخالت بزند. اما این انتظار از بانک مرکزی اروپا، شاید برآورده نشود.

 

خرید آتی اوراق قرضه های دولتی کشورهای بدهکار، میتوانند طوری صورت گیرند، که حجم اسکناس چاپ شده [از سوی بانک مرکزی اروپا]به این منظور، مجدداً از طریق معاملات بانکی دیگری از سوی این بانک، از چرخه بازارهای مالی بیرون کشانده شوند، تا ظرفیت افزایش تورم حجم پول مزبور، خنثی گردد. کارشناسان بازار مالی، این اقدام را، "سترون سازی" مینامند.

 

رئیس بانک مرکزی اروپا، پیش از این روشن ساخته بود، شرط دخالت این بانک در خرید اوراق قرضه های دولتی، ارائه درخواست کمک از سوی دولتهای مربوطه، به "صندوق نجات یوروESM " است. در اظهارات روز پنجشنبه خود همچنین، ماریو دراگی مجدداً به این پیام سابق اشاره نموده، در تأکید بر اهمیت آن، مکرراً از لغت[ ضرورت اثبات]" قدرت بازپرداخت"[ کشورهای کمک گیرنده]استفاده کرد.*5

 

دلیل اصلی مخالفت منتقدان سیاست ماریو دراگی، حول رئیس بانک مرکزی آلمان "ینز واید من  Jens Weidmann"، این است، که بانک مرکزی اروپا، با خرید اوراق قرضه های دولتی کشورهای بحران  زده، بطور غیر مستقیم دست به تأمین مالی چنین دولتهایی میزند- اقدامی که [از دید آنها] این بانک، مجاز به انجام آن نیست. مخالفین، نگران تضعیف اعتماد [بازارهای مالی] به بانک مرکزی اروپا و تهدید استقلال آن، از این طریق، به خطر افتادن ثبات ارزش پول یورو هستند.

----------
توضیحات

 

*1- براساس سیاست کلاسیک تعیین نرخ بهره بانکی، اگر تقاضا برای پول در بازار مالی زیاد باشد، در اینصورت، نظیر هر کالایی، پول هم گران شده، یعنی نرخ بهره بانکی افزایش می یابد. در حالیکه در شرایط وجود بدهیهای سنگین کشورهای عضو حوزه یورو، نظیر یونان، اسپانیا، ایتالیا و دیگران، افزایش نرخ بهره بانکی، بحران یورو را بازهم شدت خواهد داد. از این رو، بانک مرکزی اروپا، نظیر دستگاه دولتی از بالا دست به دخالت زده، از افزایش بهره بانکی، علیرغم تقاضای زیاد برای دریافت وامهای بانکی از سوی کشورهای بدهکار، جلوگیری میکند. به این ترتیب، قانون بازار در این رابطه، یا همان " سیاست کلاسیک" در تعیین نرخ بهره بانکی را، از کار می اندازد.

 

*2- رئیس کنونی بانک مرکزی آلمان، فردی نبستاً جوان، جوان ترین در این پست تاکنون، و کم تجربه در امور بازار مالی و سیاست است. برخوردهای او بلحاظ سیاسی، همچنین در رابطه با در نظر داشتن موقعیت شغلی کنونی و آینده خود!، ناشیانه است.

 

*3- سیاستهای "تأمین مجدد منابع"، مجموعه اقداماتی هستند، که به منظور فراهم ساختن شرایط مناسب برای بازپرداخت بدهیهای یک شرکت، دولت و یا فرد انجام میگیرند. این در وضعیتی است، که بدهکار بهیچوجه با منابع در دسترس، نظیر درآمدهای مالیاتی، سود مؤسسات و نظایر آن، دیگر قادر به بازپرداخت بدهیهای خود نباشد. ظاهراً بانک مرکزی اروپا، از شرکت در نشست مورد بحث در بهار سال جاری، برای تسهیل بازپرداخت بدهیهای یونان خودداری کرده، مبادا، در این نشست برای نوعی از پذیرش سیاست بخشش بدهیهای دولت یونان، تحت فشار قرار بگیرد.

 

قرار دادن عبارت بالا در داخل علامت " "، از مترجم است.

 

*4- بانک مرکزی اروپا، علیرغم اعلام سیاست خرید اوراق قرضه های دولتی کشورهای بحران زده اما، مایل نیست، خود را تماماً به این سیاست مقید سازد. از آنجا که روسای اصلی کشورهای اروپای حوزه یورو، تصور میکنند، که این سیاست میتواند از طرف کشور بحران زده، مورد سوءاستفاده واقع شود. یعنی آنها، از ادامه سیاستهای ریاضت اقتصادی دست بردارند. از این رو این بانک، حق اتخاذ سیاست از این مورد به آن مورد و از این شرایط به آن شرایط را هم، برای خود محفوط میدارد.

 

*5- "صندوق نجات یورو  ESM"، که هم اکنون بطور موقت کارمیکند، بزودی به یک ارگان ثابت و مستقل در مناسبات مستقیم با دولتهای وام گیرنده حوزه یورو، تبدیل میگردد. این صندوق، کمکهای خود به کشورهای بدهکار را، به شرط سپردن تعهدات طلب شده از سوی آن و اثبات توانایی بازپرداخت بدهیها، گره میزند. از این رو، ماریو دراگی در این سخنان، مکرراً به شرط اصلی این صندوق[ یعنی اثبات قدرت بازپرداخت]، اشاره میکند. در تحلیل نهایی، خرید اوراق قرضه های دولتی کشورهای بدهکار، برخلاف سر و صدای چهره های شبه ناسیونالیست آلمانی، نظیر رئیس بانک مرکزی این کشور، اقدامی است، که در چهارچوب سیاستهای نهادهای مالی حوزه یورو قرار داشته، ابتکاری دلبخواهی از سوی ماریو دراگی نیست.

--------

پیرامون مقاله بالا

 

روزنامه به بی تأثیرشدن سیاست کلاسیک تعیین نرخ بهره بانکی اشاره میکند، اما نمیگوید و یا نمیداند، که در نوع کلاسیک کارکرد بازار مالی هم، هجوم وام گیرنده گان، معمولا وام گیرنده گان خصوصی، بمنظور دریافت وام و انجام نوعی از سرمایه گذاری مولد است. طی این سرمایه گذاری مولد و سود بری از آن، امکان بازگشت پول با بهره بانکی بالا به طلبکار هم، کم و بیش، و دیر یا زود، وجود دارد. در حالیکه مشتری اصلی پول در بازارهای مالی اروپای کنونی، نه سرمایه گذاران خصوصی، بلکه دولتهای بشدت درمانده و بدهکار حوزه یورو هستند، که با این پول باید قسطهایی از بدهی انبوه خود، به همین بانکهای بازیگر بازارهای مالی را بپردازند! یعنی در اینجا ما شاهد یک سرمایه گذاری مولد، که با سود ناشی از آن، بتوان بدهیها را بازپرداخت کرد نیستیم- صرفنظر از اینکه، بانک مرکزی اروپا، باید هم دریافت و هم بازپرداخت همین وامها را هم، ضمانت کند!

 

اگر در شرایط کنونی حوزه یورو، کارکرد کلاسیک تعیین نرخ بهره بانکی، حرف اصلی را بزند، نتیجه منطقی آن، تنها تشدید بحران مالی در حوزه یوور، و فلاکت بیشتر وضعیت ارز یورو در برابر ارزهای دیگر است. وقتی نظیر اوضاع فعلی، کارکرد بازار مالی، دیگر کارکردی "کلاسیک" نباشد، در اینصورت، همه اجزاء تشکیل دهنده آن، از آن جمله، پیدایش نرخ بهره بانکی هم، روند " کلاسیک" خود را از دست میدهند. نماینده گان سیاسی طبقه سرمایه دار، درست بدلیل درک همین پیچیده گیهای بازار سرمایه داری است، که به موقعیت تصمیم گیرنده گان در این سیستم ارتقاء یافته اند. در حالیکه رئیس بانک مرکزی آلمان، نظیر کسی که در کتب مقدس بدنبال راه حل برای معضلات جهان کنونی میگردد، بجای دقت در ویژه گیهای شرایط گذار از ارزهای ملی به ارز اروپایی، و تلاطمات ناشی از آن در مناسبات بازارمالی و کشورها، برای تضعیف استقلال بانک مرکزی اروپا اشک میریزد. استقلال بانکهای مرکزی از دولتها، هرگز استقلال بمعنای سیاسی آن نبوده، بلکه این بانکها، همواره باید ازسیاست اقتصادی دولتهای مربوطه حمایت کنند.

 

رئیس بانک مرکزی آلمان Jens Weidmann، علیرغم نظر صدراعظم آنگلا مرکل، به مخالفت با سیاستهای ماریو دراگی میپردازد؛ کسی که سیاست و موقعیت او در بانک مرکزی اروپا، اتفاقاً کاملا مورد حمایت آنگلا مرکل و رئیس کمیسیون اروپا، میباشد. با چنین وضعیتی اما، راهی برای او جز استعفاء و کنار رفتن، باقی نخواهد ماند- حتی گویا او تاکنون یکبار هم، تهدید به استعفاء از ریاست بانک مرکزی آلمان نموده است. آنچه که مسلم است، در صورت عملی شدن موضع ماریو دراگی، یعنی اکثریت اعضاء شورای بانک مرکزی اروپا، که قوی ترین احتمال است، دیگر فضای تنفس برای رئیس بانک مرکزی آلمان، تنگ تر خواهد شد. ماریو دراگی، در اقدامات خود، نظر و سیاست رهبران اصلی اروپا، قبل از همه آلمان، فرانسه، ایتالیا، همچنین خارج از اروپا، یعنی چین، آمریکا و ژاپن را در برابر خود دارد. در صورتی که رئیس بانک مرکزی آلمان، از موضعی محدود، شبه ناسیونالیستی، کتابی و غیرسیاسی برخورد میکند.

 

رئیس بانک مرکزی آلمان، عمدتاً تحت تأثیر بحثهای ساده برخی عناصر پارلمانی از شرق آلمان، یا محافل کوچک در درون احزاب محافظه کار بویژه از جنوب آلمان، و یا کارشناسان منفرد اما مشهور، در مؤسسات پژوهشی اقتصادی آلمان قرار گرفته، بنوعی هم درگیر کشمکش شخصی و "رو کم کنی"!، با رئیس ایتالیایی بانک مرکزی اروپا است. گرایش شبه ناسیونالیستی او، به فرموله کردن هیجانات خرده بورژوایی و خیابانی عناصر مردد و ترسو میپردازد؛ همان نیرویی که در استفاده از مزایای ارز مشترک اروپایی مشکلی ندارد، اما در برابر تحمل مشکلات ناشی از ادامه استحکام موقعیت آن، دچار ترس و تهدید شده، وقتی دیگران هم از وجود ارز مشترک نفع میبرند، غرغر میکند.

------

- در ترجمه، انطباق محتوا با شکل بیان رایج برای خواننده رعایت شده، مطلب در برخی نقاط  تنظیم، و صرفاً به ترجمه فنی آن، اکتفا نشده است. محتوای مقاله، مواضع مترجم را منعکس نساخته، انتشار آن، شناخت از سیاستهای مالی و اقتصادی در غرب را مد نظر دارد. هیچگونه تغییری در محتوای مقاله صورت نگرفته است. در تعیین عنوان مطلب، تغییراتی داده شده، یا عنوان تازه ای انتخاب شده است.

 

عنوان اصلی مقاله: نشست مدیران بانک مرکزی اروپا، نرخ بهره پایه را در 0،75 درصد، قرار داد
تاریخ انتشار: 6 سپتامبر2012- 16 شهریور1391
منبع:  URL:http://www.sueddeutsche.de/wirtschaft/sitzung-der-notenbanker-ezb-laesst-den-leitzins-bei-prozent-1.1460265 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ