منبع: روزنامه آلمانی فرانکفورتر آلگه ماینه چایتونگ Frankfurter Allgemeine Zeitung
ترجمه و توضیحات: اکبر تک دهقان
16 شهریور 1391- 6 سپتامبر 2012
بسیاری از
بانکها، در برابر مقطع دشواری قرار گرفته اند. مؤسسات پولی، بدنبال اشکال جدید
فعالیتهای بانکی هستند. آنها تاکنون تلاش کرده اند، هزینه ها را کاهش داده، و
بسیاری از محل کارها را حذف میکنند.
---------
دوره ای سخت برای بانکهای بزرگ اروپا: بحران
بدهیهای حوزه یورو و تلاطمات بازارهای مالی، بانکها را تحت فشار مضاعف قرار میدهند. قبل از همه،
بانکداری تأمین سرمایه- که زمانی بعنوان ماشین پول سازی، مورد تمجید واقع میشد، در
دفاتر بیلان بانکها، نقاط خالی برجای میگذارد. از زمان بروز بحران مالی(2007/2008
)تاکنون، دیگر نظیر گذشته، از فوران سودهای حاصل از خدمات بانکی برای ادغام
شرکتها، و معاملات اوراق قرضه های دولتی، خبری نیست. حال، بانکها در سراسر جهان،
هزینه ها را کاهش داده، و محل های کار را بطور گسترده حذف میکنند. آنها اما همزمان، در جستجوی راههای جدیدی، برای
کسب درآمد در آینده هستند.
پس از گذشت 4 سال از سربازکردن
کامل بحران مالی بین المللی، ظاهراً دوران سودهای میلیاردی بانکها، و پاداشهای
میلیونی به مدیران بانکها، سپری شده است. اشتفان انگلس Stephan Engels، رئیس بخش مالی "کومرتس بانک Commerzbank" آلمان، میگوید: " از دوره بحران مالی به بعد، محیط
[بانکها]، دچار تغییرات منفی زیادی شده است. " تنها دویچه بانک Deutsche Bank"، قصد
دارد، قبل از همه، در بخش بانکداری تأمین سرمایه، 1900 محل کار را حذف
کند.
"کومرتس بانک Commerzbank"[ دومین بانک بزرگ آلمانی] هم، با وضعیتی بحرانی سر و کار
دارد. متفاوت از " دویچه بانک Deutsche Bank"، تصمیمات اتخاذ شده کومرتس بانک، میتواند قبل از همه،
معاملات بانکی در حوزه مشتریان خصوصی را شامل گردد. براساس تصمیمات فعلی، سرانجام
بانک سرمایه گذاری زمین و مسکن این مؤسسه مالی، یعنی " اوُیورو هیپو Eurohypo"، هم اکنون در مراحل اجرایی است.
پس از خرید[سومین بانک بزرگ]آلمان، "درسدنر بانک Dresdner
Bank" در چهارسال قبل از سوی"کومرتس بانک"، این مؤسسه،
قادر به پیشرفتی نشده است. علیرغم 11 میلیون مشتری خصوصی، این بانک بزحمت از طریق
شعبات خود، درآمدی کسب میکند. در این میان، نرخ پایین بهره بانکی و نااطمینانی در
میان سرمایه گذاران کوچک، فشار بعدی را به آن وارد می آورند. در سه ماهه دوم سال
جاری، اگر سود شرکت آنلاین متعلق به این بانک، یعنی "کم دیرکت Comdirect" نمی بود، حتی این بانک متوجه زیان هم میشد. اینکه این بانک
چگونه میخواهد، از یک طرف هزینه ها را کاهش داده، از سوی دیگر، درآمدهای خود را
افزایش دهد، توضیح داده نشده است. درماه نوامبر قرار است، طرحهای مربوطه این بانک،
قطعیت یابند.
کسب سودهایی نظیر پیش از بحران
مالی، دیگر غیرممکن خواهند بود
مدیر یک مؤسسه آموزشی مالی در
فرانکفورت، " اودوُ اشتفن Udo Steffens" در این رابطه و در توصیف وضعیت عرصه
بانکی، میگوید: "کف زیادی در گیلاس باقی نمانده است!"*1 از دید او، سطح کسب سودی نظیر اوائل هزاره جدید،
مسلماً در آینده، غیرقابل دسترس خواهد بود. سود ناخالصی معال 25% سرمایه اصلی بانک [ برای سهامداران این بانک]،
آنطور که رئیس سابق " دویچه بانک Deutsche
Bank"،
ژوزف آکرمن Josef Ackermann"، زمانی بعنوان هدف این بانک اعلام کرده بود، ظاهراً به دوردست پیوسته است.
به اعلام کارشناس فوق،
"سرعت قطار، کلاً کند میشود"؛ بخشاً هم( از سوی دولت)، اینطور خواسته
میشود. برای مثال، بانکها باید بیش از گذشته، از سرمایه اصلی خود، منابعی را
بعنوان ضربه گیر، نزد خود حفظ کنند *2. این از دید او، به کاهش سود مؤسسه منجر
میشود. علاوه براین، مشتریان در شرایط بحرانی[نظیر بحران مالی کنونی]، نسبت به
بانکها، کم اطمینان میشوند. بویژه در این رابطه اینکه، حمایت مالی دولتی از
بانکها[ که تاکنون وجود داشت]، بعنوان پناهگاهی امن از میان رفته، و دیگر نظیر
گذشته وجود ندارد.
بنظر رئیس مؤسسه آموزشی مالی
فوق، بانکهای بزرگ اروپایی در آینده، فعالیتهای خود را در مناطق در حال رشد آسیا،
آمریکای جنوبی و آفریقا، گسترش خواهند داد. کارشناس بانکی فوق، در این عرصه برای
هر دو بانک بزرگ آلمانی، بویژه "کومرتس بانک"، هنوز امکانات رشد فعالیت
قائل است.
فعالیت بانک بزرگ اسپانیایی
"سانتاندر Santander"
در آمریکای لاتین، مثالی است، که نشان میدهد، حضور نیرومند بانکهای بزرگ اروپا در
خارج از این قاره، نتیجه بخش است*3. در این میان، سهم کسب سود شعبات این بانک در آمریکای لاتین در
مجموع سود این بانک، به 50% بالغ میگردد. معاملات بزرگ بانک سانتاندر در خارج از اسپانیا،
مانع از آن شد، که این بانک بدلیل معضلات بزرگ در بازار داخلی اسپانیا[ و کم ارزش
شدن اوراق قرضه دولتی این کشور]، دچار خسارت گردد.
فشار سنگین رقابت بانکها
برای توسعه فعالیت اما، "کومرتس بانک Commerzbank"، با مشکل کمبود منابع مواجه است. حتی برعکس: برای حفظ
سرمایه بانک، رئیس مؤسسه، "مارتین بله سینگ Martin Blessing"، کنسرن را کوچکتر میسازد. به این منظور، سهام متعلق به این
بانک را در روسیه و اوکراین، بفروش میرساند. علاوه بر این، سرمایه گذاری در زمین و
مسکن و کشتیرانی از سوی این بانک، کاهش می یابد. در انتها، این بانک تنها بر بازار
لهستان و آلمان، متمرکز میشود.
با این وجود، فشار رقابت در
بازار آلمان، سنگین است. بسیاری از بانکهای خارجی هم، سعی در جلب پول پس انداز
کننده گان آلمانی دارند. همچنین اقشار متوسط در آلمان، علیرغم داشتن موقعیتی
باثبات، در شمار مشتریان جذاب بانکهای خارجی در آمده اند.
بزرگترین خطر اما در شرایط
فعلی، مسلماً از گسترش بحران بدهیهای حوزه یورو ناشی میشود؛ حتی وقتی که در این
میان، مؤسسات مالی آلمانی، حضور خود را در کشورهای بحران زده، آشکارا کاهش داده
اند. کارشناس بانکی وابسته به مؤسسه آموزشی بالا معتقد است، بسیاری از بانکهای
بزرگ آلمانی، بخش عمده طلب مربوط به
معاملات اوراق قرضه دولتی کشورهای
بحران زده حوزه یورو را، از بیلان خود قلم زده اند.*4
برای مثال، "دویچه بانک Deutsche Bank"، به این
اقدام دست زده است. در انتهای ماه ژوئن سال جاری، این بانک- که در رأس عرصه بانکی
آلمان قرار دارد-، تنها معادل 873 میلیون یورو، بعنوان سرمایه گذاری در اوراق قرضه
دولتی اسپانیا،[در دفاتر خود]ثبت کرده بود. سه ماه قبل از آن، این مورد هنوز رقم
1،4 میلیارد یورو را شامل میگشت*5.
بانک فرانسوی BNP حتی در جریان
حذف خطرات معاملات با اوراق قرضه دولتی، به 90% میزان هدف تعیین شده خود(79
میلیارد یورو)، دست یافته است. این بانک بزرگ همراه با رقیب خود، "سوسایتی
گنرال Societe General (SG)"، بعنوان یکی از بانکهای با بالاترین
خطر از دست دادن سرمایه در کشورهای بدهکار حوزه یورو، محسوب میگشت. "سوسایتی
گنرال Societe
General (SG)" نیز، حضور خود را در کشورهای بحران زده اروپا، تنزل داده
است.
در انتظارعواقب مربوط به
دستکاری بهره وامهای بین بانکی
در انگلستان
اینکه رسوایی بانکی اخیر"
لایبور Libor"،*6 در موضوع دستکاری نرخ بهره بین
بانکی در انگلستان و ماجراهای دیگر، در درازمدت چه عواقبی برای عرصه مالی خواهند
داشت، در حال حاضر قابل تشخیص نیستند. در هر حال، این رسواییها همین امروز
هم، به اعتماد مشتریان به بانکها آسیب زده
اند.
-----------
توضیحات
*1-
هنگام ریختن شامپاین در لیوان و بر بالای آن، ابتداء کف زیادی شکل میگیرد، که
بتدریج محو میشود. آقای بانکدار، مثال زدنش هم مثل شیوه زندگی اوست! حالا در این
اوضاع بحرانی، کدام کارگر و بازنشسته فقیر یونانی، به کف شامپاین فکر میکند!؟
*2- یعنی بانکها باید از این
پس، از اختصاص بخشی از سرمایه اصلی بانک، برای وام دهی و یا سرمایه گذاریها،
خودداری کنند. به اینترتیب، نگهداری حجمی از سرمایه اصلی بانک، بمثابه یک ضمانت،
باید در شرایط بروز ورشکستگی بدهکاران به بانک، از موجودیت و قدرت مالی بانک حفاظت
کند.
*3-
نویسنده مقاله، دست به یک ادعای سطحی میزند. کشورهای آمریکای لاتین، عمدتاً از
مستعمرات سابق اسپانیا و اسپانیولی زبان بوده، شرکتها و بانکهای اسپانیایی از
سابقه طولانی تجارت و معاملات در این کشورها، برخوردار هستند. چنین زمینه ای برای
مؤسسات آلمانی، آنهم بانکها، بمراتب ضعیف تر است.
*4- از طریق حذف این طلب
غیرقابل بازگشت از دفاتر خود، بانکها در واقع خود را قدرتمند نشان داده، همچنان
بعنوان منبعی قابل اعتماد به مشتریان و پس انداز کننده گان معرفی میشوند. مثل کسی
که به دیگران بذل و بخشش میکند، تا نشان دهد، فردی توانا و ثروتمند است!
5*- یعنی "دویچه بانک Deutsche Bank"،
عملاً معادل 210 میلیون یورو از بدهیهای دولت اسپانیا به این بانک را،[ بدلیل کم
ارزش شدن اوراق قرضه اسپانیایی موجود در دست این بانک]، از دفاتر خود حذف کرده،
بدون اینکه، حقیقتاً چنین پولی به این بانک بازگشته باشد. البته این نوع پاکسازی
بیلان بانکها، بویژه در رابطه با کشورهای بدهکار جهان سوم، همواره وجود داشته، در
اساس، موضوع تازه ای نیست. این فقط در مورد کشورهای اروپایی، رویه جدیدی است.
*6- رسوایی مربوط به نرخ بهره "
لایبور"، در ر وز 28 ژوئن سال جاری، بطور گسترده علنی شد. دستگاه قضایی
انگلستان و آمریکا، بانک انگلیسی " بارکلیز" را مجبور به پرداخت خسارتی
معادل 450 میلیون دلار نمودند. در تحقیقات قضایی روشن شده بود، که این بانک، که
نقش مهمی در تعیین نرخ بهره بین بانکی " لایبور" داشت، در اوج بحران
مالی سالهای 2007 تا 2009، دست به جعل نرخ بهره های بین بانکی زده است. در این
مقطع بانکهای انگلیسی و بین المللی، بدلیل شرایط بحران مالی، در معرض خطر از دست
دادن اعتماد مشتریان به توانایی خود قرار داشتند. این بانک بزرگ، بمنظور حفظ
موقعیت خود، دست به ارائه نرخ کم برای پرداخت وام به بانکهای دیگر، و در مواردی هم
نرخ زیاد، برای دریافت وام از بانکهای دیگر میزده است. به این ترتیب، نرخ بهره
متوسط " لایبور"، که طی سالهای اخیر محاسبه گشته، و بر اساس آن، هزاران میلیارد دلار
در سراسر جهان معاملات صورت گرفته، نرخی دستکاری شده و غیرواقعی بوده است!
در ابتداء تنها بانک فوق در انگلستان، متهم و
مجرم در این واقعه شناخته میشد. در ادامه تحقیقات روشن میگردد، که حداقل 11 بانک
بزرگ آمریکایی و اروپایی دیگر، از جمله " دویچه بانک Deutsche Bank" آلمان هم، در این رسوایی شریک بوده
اند. بانکهای مزبور موظف شده اند، تا سال 2014، مجموعاً 14 میلیارد دلار خسارت
بپردازند.
نرخ بهره بانکی"
لایبور Libor "، نرخی است، که
اتحاد بانکهای انگلستان BBA، آن را هر روز محاسبه و معین میکند؛ بانکهای
بین المللی در سراسر جهان، معاملات خود را به این نرخ پیوند میزنند. این اتحاد
بانکی، از سال 1986، از همه بانکهایی که مراکز آنها در لندن مستقر هستند، میخواهد،
نرخ بهره ای را که با آن، خود به یکدیگر وامهای کوتاه مدت پرداخت میکنند، به این
مرکز گزارش کنند. از میان ارقام اعلام شده از سوی بانکها، بالاترین نرخ و یا پایین
ترین نرخ ها حذف میشوند، تا از دستکاری و تقلب جلوگیری گردد. سپس از میان سایر
نرخهای اعلام شده، یک نرخ متوسط شکل میگیرد. این نرخ، که برای وامهای بانکی کوتاه
مدت، از 3 ماه تا 1 ساله و با ارز رایج در نظر گرفته میشود، نموداری است، که قدرت
مالی این مؤسسات را به نمایش میگذارد. به این ترتیب، نرخ بهره بین بانکی" لایبور"، میتواند
نقش دماسنج بحران را هم، در جریان بحران مالی ایفا کند؛ و این یعنی: هرچه که میزان
این نرخ متوسط بالا باشد، این بمعنای کاهش اعتماد بازار به یک یا چند بانک معین،
محسوب میگردد.
نرخ بهره " لایبور Libor " علاوه بر این، نوعی مقیاس پایه ای در فروش خدمات بانکی- از
معاملات تأمین سرمایه برای خرید شرکتها تا وام دهی ساده به مشتریان خصوصی- بحساب
می آید. معاملات بانکی عظیمی در جهان، به میزان تقریبی 350 تا 550 بیلیون دلار( هر
بیلیون، هزار میلیارد!)، با نرخ بهره مورد بحث در ارتباط قرار میگیرند.
در حالیکه نرخ بهره
"لایبور" تعیین شده در انگلستان، برای معاملات بانکی با دلار بویژه مهم
است، " یورو بُر Euribor" هم، برای معاملات بانکی با ارز یورو،
اهمیت دارد. " یورو بُر"، در سال 1999 با به جریان افتادن ارز واحد
یورو، بوجود آمد. بمنظور تعیین نرخ بهره بین بانکی " یورو بُر" برای
معاملات بین بانکی در حوزه یورو، 43 بانک بزرگ اروپایی نرخ بهره بین بانکی خود را
بطور روزانه، به مرکز مربوطه در بروکسل اطلاع میدهند.
بانکهای بزرگ، خود با نرخی
پایین تر از نرخ بازار، به یکدیگر وامهای کوتاه مدت پرداخت میکنند. این در حالتی
است، که یک بانک دارای حجم زیادی از پول در دست خود، و بانک دیگری بطور موقت، به
پول فوری، نیاز دارد. در واقع از این طریق، هم نیاز بانکها به پول در کوتاه مدت،
رفع میگردد، هم از کاهش ارزش آن، بعلت عدم نیاز به آن، ممانعت میگردد.
منبع توضیح مربوط به نرخ بهره " لایبور Libor"، به انتخاب مترجم : http://www.handelsblatt.com/unternehmen/banken/bildergalerie-die-wichtigsten-antworten-zur-libor-affaere/6900874.html
----------------
پیرامون مقاله بالا
روزنامه "فرانکفورتر آلگه ماینه چایتونگ Frankfurter Allgemeine Zeitung"، روزنامه
ای بزرگ، سراسری و کاملاً جدی، در عین حال، ارگانی محافظه کار، نزدیک به دولت
کنونی آلمان، بانکها و کنسرنهای بزرگ آلمانی است. در این مقاله هم، نویسنده در
واقع با بیان برخی واقعیات، همچنین تلاش میکند، نوعی همدردی نسبت به وضعیت بانکها
در جامعه آلمان، بویژه نزد سوسیال دموکراتها و سبزها، ایجاد کند. یعنی اینکه، نه
فقط توده های مردم، بلکه همچنین مدیران و کارمندان بانکها هم، از وضعیت کنونی،
خسارت می بینند.
در این مقاله، نظیر موارد قبلی، همچنین در چهارچوب سیاستهای
عمومی دولت آلمان، تلاش میشود، که بعنوان یک راه حل برای مقابله با بحران مالی
کنونی، بانکهای آلمانی به صدور سرمایه به کشورهای دیگر، در اینجا، آمریکای لاتین،
تشویق گردند. از این طریق از دید تحلیلگر روزنامه، بانکهای آلمانی باید از تأثیر
بحران بدهیها در اروپا مصون شوند، و هم در بازارهای جدید و در حال پیشرفت، پایگاه
مستحکمی برای فعالیتهای آینده خود ایجاد کنند. اشاره آن به رقابت بانکهای
غیرآلمانی با بانکهای آلمانی در جذب مشتری از میان طبقه متوسط آلمان، بطور غیر
مستقیم، بیان مشروعیت فعالیت بانکهای آلمانی در کشورهای دیگر برای جذب مشتری است.
عنوان اصلی مقاله: بانکهای بزرگ اروپا در درون بحرانها
تلوتلو میخورند
تاریخ انتشار مقاله: 9 اوت 2012- 19 مرداد 1391
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر